W weekend rozgraniczający sierpień i wrzesień w La Ten, w pobliżu Neuchâtel, odbędzie się La Tène Festival, czyli święto Celtów - i wszystkich ich wielbicieli.
Celtowie to jedna z pierwszych znanych nam kultur, która zasiedliła ziemie wchodzące w skład obecnej Konfederacji Szwajcarskiej. To właśnie od nazwy jednego z plemion - Helwetów, którzy z dzisiejszych terenów niemieckich przywędrowali na tereny dzisiejszej Jury około 450 r.p.n.e. i dość szybko rozprzestrzenili się po całej niemal wyżynie aż do Genewy - nowo zawiązana państwo przyjęło nazwę.
Na nowych terenach Celtowie budowali wioski i obronne grody (m.in. Avenches, Lozanna, Nyon, Vully), uprawiali ziemię i hodowali bydło. To właśnie dzięki nim Europa Środkowa poznała tajniki produkcji żelaza, z którego można wytwarzać broń i narzędzia, a także szkła czy naczyń toczonych na kole. Jednak te pokojowo nastawione plemiona zaczęli nękać ekspansywni Germanie – sytuacja stała się na tyle poważna, że około roku 60 p.n.e. starszyzna wszystkich helweckich plemion podjęła decyzję o przeniesieniu się do Galii.
Po dwuletnich przygotowaniach, wiosną wyruszyło na południe około 350 tysięcy osób. Jednak na moście na Rodanie wędrowcy zostali zatrzymani przez ówczesnego namiestnika Galii Narbońskiej, Juliusza cezara (o czym informuje pierwsza wzmianka pisana, w której użyto nazwy Genewa). Zablokowani i zmasakrowani Helweci (bitwa pod Bibracte, a właściwie masakra, w której protoplaści Szwajcarów stracili aż 250 tys. osób) pod naciskiem Rzymian wrócili na pozostawione przez siebie tereny, stanowiąc tarczę obronną dla Cesarstwa przed najazdami plemion z północy.
Niewielkie La Tène, w którym odbywa się festiwal, dało nazwę całej epoce (450 r. p.n.e. – pocz. n.e.), nazywanej okresem lateńskim - wtedy właśnie kulturowa dominacja Celtów osiągnęła apogeum. Ślady bytności plemion odkryto tam w XIX wieku - badania archeologiczne odsłoniły pozostałości całych wiosek złożonych z budowanych na palach domów (palafitów), datowanych na IV wiek przed Chrystusem (pozostałe znaleziska pochodzą m.in. z Biel, Zug i Zurychu).
Wyjątkowe znaczenie lateńskich wykopalisk bierze się stąd, że po kulturze Celtów nie zostało wielu pamiatek. nie używali oni pisma (które przecież ktoś może odczytać) i opierali się głównie na przekazach ustnych. Z tego powodu jedną ze znaczniejszych funkcji w grupie sprawował bard, czyli pieśniarz, którego zadaniem było spamiętanie i przekazanie dalej historii, legend i wierzeń. Atrybutem barda była gałązka z dzwoneczkami (brązowa, srebrna lub złota - w zależności od statutu).
O historii Celtów na szwajcarskiej ziemi, a zwłaszcza o odkryciach w La Tène, można się wiele dowiedzieć z bardzo nowoczesnego muzeum archologicznego - Latenium, w Hauterive-Neuchâtel (
www.latenium.ch). Do tego okresu nawiązuje również hotel Palafitte, wybudowany na okoliczność Expo 2001 - na wodzie, na palach, podobnie jak celtyckie wioski (
www.palafitte.ch)
M. Simm
Zdjęcia pochodzą z festiwalu z roku 2010 (fot. www.magdalenasimm.com)
